Медиация (от лат. mediare и анг. mediation - посредничество), примирительная процедура, в основе которой лежат переговоры конфликтующих сторон с участием медиатора, посредника с целью выработки взаимовыгодного соглашения сторон.
При обращении за регистрацией расторжения брака в соответствии со статьей 35-1 Кодекса Республики Беларусь о браке и семье орган загса разъясняет супругам условия, при наличии которых расторжение брака может быть произведено органом загса, а также их право на участие в информационной встрече с медиатором. Орган загса сообщает супругам, что информационная встреча с медиатором проводится на добровольной основе до проведения медиации и представляет собой беседу супругов с медиатором, в ходе которой им разъясняются функции медиатора, цели, принципы и правила проведения медиации, права и обязанности сторон, порядок и правовые последствия заключения медиативного соглашения.
В заявлении о расторжении брака в соответствии со статьей 35-1 Кодекса Республики Беларусь о браке и семье супруги должны подтвердить взаимное согласие на расторжение брака, отсутствие общих несовершеннолетних детей и отсутствие спора об имуществе, а также то, что им разъяснено право на участие в информационной встрече с медиатором.
Медиатор – это физическое лицо, обладающее специальными знаниями и навыками в области медиации, получившее свидетельство медиатора, выдаваемое Министерством юстиции Республики Беларусь на основании решения Квалификационной комиссии по вопросам медиации.
Медиатором не может быть физическое лицо:
являющееся государственным служащим, в том числе осуществляющее полномочия судьи в суде, если иное не предусмотрено законодательными актами;
признанное в установленном порядке недееспособным или ограниченно дееспособным;
имеющее судимость;
полномочия которого в качестве судьи суда, прокурорского работника, сотрудника Следственного комитета Республики Беларусь, Государственного комитета судебных экспертиз Республики Беларусь, органов внутренних дел, государственной безопасности, пограничной службы, работника органов Комитета государственного контроля Республики Беларусь, налоговых, таможенных органов, иного государственного служащего, нотариуса, адвоката были прекращены в порядке, установленном законодательными актами, по основаниям, связанным с совершением проступков, несовместимых с его профессиональной деятельностью, – в течение трех лет со дня принятия соответствующего решения, если иное не предусмотрено законодательными актами;
в отношении которого принято решение о прекращении действия свидетельства медиатора в связи с нарушением Правил этики медиатора, утверждаемых Министерством юстиции Республики Беларусь.
Нормативными правовыми актами, регулирующими отношения в сфере медиации являются:
Закон Республики Беларусь от 12 июля 2013 г. № 58-З «О медиации»,
Постановление Совета Министров Республики Беларусь от 28 декабря 2013 г. № 1150 «Об утверждении Правил проведения медиации»
Постановление Совета Министров Республики Беларусь от 31 декабря 2013 г. № 1184 «О реализации Закона Республики Беларусь «О медиации» (вместе с «Положением о квалификационной комиссии по вопросам медиации», «Инструкцией о порядке выдачи и прекращения действия свидетельства медиатора», «Типовыми правилами деятельности организации, обеспечивающей проведение медиации»),
Постановление Министерства юстиции Республики Беларусь от 17 января 2014 г. № 15 «Об утверждении Правил этики медиатора»
Постановление Министерства юстиции Республики Беларусь от 29 мая 2020 г. № 83 «Об организациях, обеспечивающих проведение медиации» и иные.
Список лиц, внесенных в реестр медиаторов можно найти на официальном Интернет-портале Министерства юстиции Республики Беларусь.
Медыяцыя як альтэрнатыўны спосаб ўрэгулявання спрэчак.
Медыяцыя (ад лац. mediare і анг. mediation-пасярэдніцтва), прымірэнчая працэдура, у аснове якой ляжаць перамовы канфліктуючых бакоў з удзелам медыятара, пасярэдніка з мэтай выпрацоўкі ўзаемавыгаднага пагаднення бакоў.
Пры звароце за рэгістрацыяй скасавання шлюбу ў адпаведнасці з артыкулам 35-1 Кодэкса Рэспублікі Беларусь аб шлюбе і сям'і орган загса тлумачыць супругам ўмовы, пры наяўнасці якіх скасаванне шлюбу можа быць выраблена органам загса, а таксама іх права на ўдзел у інфармацыйнай сустрэчы з медыятарам. Орган загса паведамляе супругам, што інфармацыйная сустрэча з медыятарам праводзіцца на добраахвотнай аснове да правядзення медыяцыі і ўяўляе сабой гутарку мужа і жонкі з медыятарам, падчас якой ім тлумачацца функцыі медыятара, мэты, прынцыпы і правілы правядзення медыяцыі, правы і абавязкі бакоў, парадак і прававыя наступствы заключэння медыятыўнага пагаднення.
У заяве аб скасаванні шлюбу ў адпаведнасці з артыкулам 35-1 Кодэкса Рэспублікі Беларусь аб шлюбе і сям'і супругі павінны пацвердзіць узаемную згоду на скасаванне шлюбу, адсутнасць агульных непаўналетніх дзяцей і адсутнасць спрэчкі аб маёмасці, а таксама тое, што ім растлумачана права на ўдзел у інфармацыйнай сустрэчы з медыятарам.
Медыятар-гэта фізічная асоба, якая валодае адмысловымі ведамі і навыкамі ў галіне медыяцыі, якая атрымала пасведчанне медыятара, якое выдаецца Міністэрствам юстыцыі Рэспублікі Беларусь на падставе рашэння кваліфікацыйнай камісіі па пытаннях медыяцыі.
Медыятарам не можа быць фізічная асоба якая :
з'яўляецца дзяржаўным служачым, у тым ліку ажыццяўляе паўнамоцтвы суддзі ў судзе, калі іншае не прадугледжана заканадаўчымі актамі;
прызнаная ва ўстаноўленым парадку недзеяздольным або абмежавана дзеяздольным;
мае судзімасць;
паўнамоцтвы якой ў якасці суддзі, пракурорскага работніка, супрацоўніка Следчага камітэта Рэспублікі Беларусь, Дзяржаўнага камітэта судовых экспертыз Рэспублікі Беларусь, органаў унутраных спраў, дзяржаўнай бяспекі, пагранічнай службы, работнікі органаў Камітэта дзяржаўнага кантролю Рэспублікі Беларусь, падатковых, мытных органаў, іншага дзяржаўнага служачага, натарыуса, адваката былі спыненыя ў парадку, устаноўленым заканадаўчымі актамі, па падставах, звязаных з учыненнем праступкаў, несумяшчальных з яго прафесійнай дзейнасцю, – на працягу трох гадоў з дня прыняцця адпаведнага рашэння, калі іншае не прадугледжана заканадаўчымі актамі;
у дачыненні да якой прынята рашэнне аб спыненні дзеяння пасведчання медыятара ў сувязі з парушэннем правілаў этыкі медыятара, якія зацвярджаюцца Міністэрствам юстыцыі Рэспублікі Беларусь.
Нарматыўнымі прававымі актамі, якія рэгулююць адносіны ў сферы медыяцыі з'яўляюцца:
Закон Рэспублікі Беларусь ад 12 ліпеня 2013 г. № 58-З «аб медыяцыі»,
Пастанова Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 28 снежня 2013 г. № 1150 "Аб зацвярджэнні правілаў правядзення медыяцыі",
Пастанова Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 31 снежня 2013 г. № 1184 "аб рэалізацыі Закона Рэспублікі Беларусь" аб медыяцыі "(разам з "Палажэннем аб кваліфікацыйнай камісіі па пытаннях медыяцыі" « "Інструкцыяй аб парадку выдачы і спынення дзеяння пасведчання медыятара" « "тыпавымі Правіламі дзейнасці арганізацыі, якая забяспечвае правядзенне медыяцыі"),
Пастанова Міністэрства юстыцыі Рэспублікі Беларусь ад 17 студзеня 2014 г. № 15 " Аб зацвярджэнні правілаў этыкі медыятара»
Пастанова Міністэрства юстыцыі Рэспублікі Беларусь ад 29 мая 2020 г. № 83 "аб арганізацыях, якія забяспечваюць правядзенне медыяцыі" і іншыя.
Спіс асоб, унесеных у рэестр медыятараў можна знайсці на афіцыйным інтэрнэт-партале Міністэрства юстыцыі Рэспублікі Беларусь.